Het beschermde dorpsgezicht van Onderdendam

Belangrijk vervoerscentrum in de 17e, 18e en 19e eeuw

Onderdendam is een dorp op in het Centrale Woldgebied van Groningen en bezit een beschermd dorpsgezicht. In tegenstelling tot vele beschermde dorpsgezichten in Noord Groningen gaat het hier niet om een wierdedorp maar om een kanaaldorp en dat betekent ook dat de speciale historisch-ruimtelijke waarde van deze plaats niet is terug te voeren op de middeleeuwen of zelfs daarvoor maar op de periode van de 17e eeuw tot het jaar 1900. In die periode heeft Onderdendam zich ontwikkeld tot een belangrijke plek in de weide omgeving en dat komt door haar ligging. Het dorpje bevindt zich namelijk aan drie verschillende kanalen die oa. leiden naar Winsum, Bedum en ook de stad Groningen. Voor de trekvaart was dit een plek van belang en de bebouwing stamt uit die periode. Het beschermde dorpsgezicht concentreert zich dus rondom het water waar het behoorlijk pittoresk is. U ziet er verschillende bruggen, het voormalige kantongerecht, het voormalige waterschapshuis, verschillende monumentale huizen, de 19e eeuwse kerk en Korenmolen Hunsingo (doet nu dienst als restaurant en b&b).


Officiële tekst omtrent de toekenning van de status van beschermd dorpsgezicht:

Onderdendam ligt op de kleigronden tussen het Hogeland langs de Waddenkust en het Woldgebied. Binnen dit vanaf de Middeleeuwen geoccupeerde doch relatief extensief bewoonde gebied vormt Onderdendam gedurende enkele eeuwen een vervoers -en streekcentrum. Deze functie van het dorp hangt samen met de ligging op de samenkomst van het Boterdiep, het Winsumerdiep en de Warffumermaar. Vanaf de 17de eeuw ontwikkelt zich op deze vaarwegen een regionale trekvaart die tot ongeveer 1900 bepalend is voor de functionele en ruimtelijke ontwikkeling van het dorp waarvan de bebouwing zich uitstrekt langs de vaarwegen en langs enkele in het dorp bij een brug over het Winsumerdiep samenkomende landwegen. Deze nog goed herkenbare dorpsstructuur levert in samenhang met de deels historische bebouwing een beeld op van een zodanige historisch-ruimtelijke waarde dat de aanwijzing van Onderdendam als beschermd dorpsgezicht gerechtvaardigd is. Bekijk hier het hele document:

Toelichting beschermd dorpsgezicht Onderdendam

Locatie van Onderdendam

In het geval u de pagina op een smartphone bekijkt:

Bekijk hier de interactieve kaart

Filmpje

Beide filmpjes zijn gemaakt op één van de bruggetjes bij Molen Hunsingo aan het Boterdiep en Winsumerdiep (begin juni en begin augustus 2021).