Fietsroute: Middag-Humsterland en het Reitdiepgebied (48km)

De fietstocht Winsum - Winsum | maandag 22 juni 2020

Dit is een fietsroute van 48 kilometer door het Middag-Humsterland en het Reitdiepgebied, twee van de oudste cultuurlandschappen van Nederland en Europa. Het startpunt is Winsum maar het spreekt voor zich dat je de tocht op elke plek langs de route kunt beginnen zoals bijvoorbeeld in Groot Wetsinge, Wierumerschouw, Dorkwerd, Aduard, Den Ham, Niehove, Oldehove, Saaksum, Ezinge, Feerwerd, Aduarderzijl en Garnwerd. De stad Groningen ligt niet ver van de route. Op het tweede tabblad zie je nog enkele suggesties om de route te verkorten mocht 48 kilometer te ver zijn.

De route begint dus in Winsum, een relatief groot dorp in het Reitdiepgebied, gesitueerd aan het Winsumerdiep. Het heeft een fraai beschermd dorpsgezicht, verschillende horecagelegenheden en ook staat hier het Kinderboekenhuis, een museum/bibliotheek waar meer dan 30.000 oude kinderboeken. worden bewaard en kunnen worden bekeken. Daar pal naast staat de middeleeuwse Nicolaaskerk. De fietstocht: Rijd het dorp in zuidelijke richting uit. Tip: fiets door de met bomen en mooie huizen geflankeerde weg door Bellingeweer. Vroeger was dat een apart dorpje, nu zit het vast aan Winsum. Vlak voordat je Bellingeweer inrijdt zie je het statige gemeentehuis aan je rechter hand. Als je bij de provinciale weg bent aanbeland, steek over en kies het fietspad linksaf. Je rijdt dan richting Sauwerd maar daarvóór sla je al het zeer kleine dorpje Groot Wetsinge in. Dat bestaat in feite uit één straatje met een wierde, een fraaie herbouwde kosterij en een middeleeuwse pastorie ('t Sael). Leuke plek om even te bekijken. Fiets de wierde van Groot Wetsinge in westelijke richting af en je rijdt het meest rustige deel van het Reitdiepgebied binnen. Dit oude cultuurlandschap ligt rondom het Reitdiep en bestaat uit graslandschappen met grazende koeien en schapen, dijken, overwegend kleine dorpjes en gehuchten en wierden met of zonder middeleeuwse kerkjes. Tot aan Dorkwerd fiets je overwegend over fietspaden, soms over een dijk, soms over enkele wildroosters.

Je passeert de gehuchten De Raken en Hekkum en rijdt een stuk over de dijk langs het Reitdiep naar Wierumerschouw. De brug daar steek je niet over, je blijft rechtdoor fietsen langs het water. Dat fietspad leidt je via een klein bruggetje naar de grote Tafelbrug Dorkwerd. Als je de route zoals beschreven blijft volgen, steek je de brug over en fiets je over de weg naar het kleine dorpje Dorkwerd, gesitueerd aan de rand van de stad Groningen. In Dorkwerd staat een mooi 17e eeuwse kerkje. Vlak na het dorpje zie je de rand van de stad Groningen nu vlak voor je maar sla je direct rechtsaf een rustige weg in. Die leidt je uiteindelijk naar het fietspad langs de provinciale weg tussen Groningen en Aduard (en Zuidhorn). Dat pad is eerst vlak maar je moet ook nog even omhoog het viaduct opfietsen. Als je bent afgedaald van dat viaduct dan ben je in het gehucht Nieuwklap. Blijf dan nog even langs de weg fietsen totdat je al zeer snel rechts een fietspad aantreft. Kies dat pad en zo fiets je door de landerijen het dorp Aduard binnen. Aduard heeft enkele in oog springende gebouwen. Je vindt er het Kloostermuseum St Bernardushof en de oude abdijkerk en ook Herberg Onder de Linden, een restaurant met michelinster. Het mooie pand staat aan de hoofdweg door het dorp.

Na Aduard fiets je naar Den Ham. Vroeger volgde je de weg noordwaarts de brug over maar die brug bestaat sinds relatief kort geleden niet meer. Nu rijd je eerst richting het water, slaat rechtsaf en steek je de nieuwe brug over. Ga vervolgens naar links, een stukje rechtdoor en vervolgens de tweede rechts. Je komt daar langs een bord dat je welkom heet in het Middag-Humsterland, net als het Reitdiepgebied een zeer oud cultuurlandschap met de mooiste wierdendorpjes van het land. Vóór je zie je dan in de verte het Kerkje Harkema. Als je dat wilt bezoeken dan moet je de alternatieve route naar Den Ham nemen. Kerkje Harkema is een bijzondere locatie omdat het in tegenstelling tot de andere kerken in deze streken niet heel oud is. Het is pas in de late 20e eeuw gebouwd op een stuk land waar ook een miniatuur kop-hals-rompboerderij, een gracht en theehuisje te zien is. Je kunt er dus ook wat gaan eten en drinken.

We rijden tijdens deze route echter één keer door naar Den Ham, een klein dorpje met een mooie aan het begin van de 18e eeuw herbouwde kerk. Bij binnenkomst in het dorpje kies je het smalle fietspad links. Je fietst dan recht op het kerkje af. Daarna rijd je via het andere weggetje via enkele leuke huizen weer terug naar de hoofdweg. Ga links en volg de hoofdweg in noordelijke richting. Kies vervolgens de eerst afslag links die leidt naar het landgoed van Borg Piloersma, ook wel bekend als de Hamsterborg. Dat is de enige nog overgebleven boerderijborg in Nederland. Het is geen attractie maar je kunt er wel overnachten in de b&b en/of eten in het restaurant. Kies vervolgens het fietspad langs de borg, mogelijk dat er wat schapen op of rond het pad grazen. Aan het einde van dat pad moet je rechtsaf. Vanaf dat moment is het zaak westwaarts te blijven fietsen en alleen af te slaan als er op een wegwijzer 'Niehove' staat. Op den duur zie je dat dorpje opdoemen, goed te zien omdat het gesitueerd is op een wierde. Om er te komen sla je rechtsaf het smalle fietspad (Oebelepad) in. Niehove is vrij recent door weekblad Elsevier nog gekozen tot mooiste dorpje van Nederland. Het hart van het dorpje bestaat uit de fraaie 13e eeuwse kerk met daaromheen twee ringen van huizen. In de kerk bevindt zich tevens het Bezoekerscentrum Wierdendorp Niehove. Daarnaast staat het café-restaurant Eisseshof.

Vanuit Niehove sla je rechtsaf en fiets je in noordoostelijke richting naar het grotere dorp Oldehove. Dat telt twee kerken waaronder de deels 13e eeuwse Liudgerkerk en twee molens uit een latere periode. Vanuit Oldehove kun je op twee manieren naar Saaksum, de mooiste weg is de noordelijke route over de Englumerweg, vernoemd naar het gehucht Englum. Aan je linker hand zie je nog een binnendijk liggen. Saaksum is een klein plaatsje met een beschermd dorpsgezicht. Het heeft enkele pittoreske straatjes en een 19e eeuwse kerk. Vervolgens fiets je zuidwaarts het dorpje uit en gaat gelijk na het bruggetje linksaf. Onderweg krijg je het volgende beschermde dorpsgezicht al in het vizier en dat is Ezinge. De wierde met daarop de middeleeuwse kerk is als je wat dichterbij bent gekomen al prachtig te zien. Langs de hoofdweg vind je aan je rechterzijde Museum Wierdenland dat verteld over de geschiedenis van dit eeuwenoude landschap. Het volgende traject gaat naar het eveneens pittoreske Garnwerd, plaats met de smalste straat van Nederland, mooi gesitueerd aan het Reitdiep en tevens eigenaar van een oude kerk. De weg daarheen kan linea recta via het mooie dorpje Feerwerd of de fraaiere route via de Allersmaborg en Aduarderzijl. De Allersmaborg is niet te bezichtigen maar je kunt wel het zeer compacte bosrijke landgoed betreden en de borg van de buitenkant bekijken. Aduarderzijl heeft een leuk straatje en is ook mooi gelegen bij de spuisluis die het Aduarderdiep scheidt van het Reitdiep. Vanuit Garnwerd kun je grotendeels over het relatief nieuwe fietspad (en daarna een stuk weg) naar Winsum fietsen. Dat traject door het Reitdiepgebied is tevens onderdeel van het Pieterpad.

Interactieve kaart van de route (en omgeving)

In het geval u de pagina op een smartphone bekijkt:

Bekijk hier de interactieve kaart

Fietsroute en kaart: Winsum - Winsum (48 kilometer)

Deze fietsroute start en eindigt in het dorp Winsum maar je kunt uiteraard elke plaats langs het traject uitkiezen als plek op te beginnen. Het fietsen gaat over relatief rustige wegen en fietspaden. De route kan op verschillende punten worden ingekort. Bekijk daarvoor het wegennet op de interactieve kaart. Wil je het Kerkje Harkema bekijken? Neem dan na de brug bij Aduard de afslag naar links volgens de route maar dan gelijk de eerste rechts. Die komt al zeer snel. Vanuit het Kerkje Harkema neem je vervolgens het fietspad in noordelijke richting naar het gehucht Fransum en daar de weg links in westelijke richting om weer uit te komen bij Den Ham.

Je kunt er ook voor kiezen om vanaf Aduarderzijl een alternatieve route naar Winsum te nemen, dus niet via Garnwerd. Daar bij de camping kun je op de Reitdiepveer naar Schaphalsterzijl stappen. Die veerpont (kunnen fietsen mee) vaart over het Reitdiep en doet er ongeveer een kwartier over. Zodoende kun je ook nog van een boottochtje genieten. In Schaphalsterzijl sla je bij de brug rechtsaf en volg je de landweg die uitkomt bij een fietspad. Volg dat fietspad langs het Winsumerdiep totdat je bij een weggetje uitkomt en ga daar links. Je rijdt dan vanzelf Winsum binnen. De aanlegplaatsen van de Reitdiepveer worden op de kaart aangeven met de blauwe stippen. De locaties staan ook op de interactieve kaarten.


Handig voor op de smartphone onderweg:

Bekijk hier de interactieve (in te zoomen) kaart van de route


Misschien handig:

GPX bestand van de route