Dijken en oude dijken in Noord Groningen

Noorderdijk (zeedijk) en de Noordpolder Noordkaap en zeedijk in Noord Groningen Uitzicht vanaf de dijk bij Lauwersoog, Groningen Waddenlandschap in de Eems in Delfzijl, Groningen Noordpolder bij Den Andel in Groningen Noordpolderzijl en 't  Zielhoes aan de kust van Groningen Middendijk bij Den Andel in Noord Groningen Oude zeedijk bij Koningsoord en de Eemshaven, Groningen De dijk van de Westpolder in Groningen Akkerland en boerderij in de  Uithuizerpolder bij Uithuizermeeden in Groningen Reitdiep bij Wierumerschouw in Groningen

De verdediging tegen het water

Groningen is een Nederlandse kustprovincie dus hier tref je vanzelfsprekend bij zee ook een dijklandschap aan. Hier in Noord Groningen heeft er een serieuze strijd tegen het water plaatsgevonden én zijn gedurende de afgelopen eeuwen flinke stukken kwelder ingedijkt. De huidige zeedijk heet officieel de Ommelanderzeedijk. Het platteland van dit deel van de provincie stond heel vroeger bekend als de Ommelanden, vandaar de naam. Deze Ommelanderzeedijk beschermd bijna de gehele kust van de provincie, namelijk van Lauwersoog bij Nationaal Park Lauwersmeer in het westen tot Nieuwe Statenzijl aan de Dollard in het oosten. Het gebied bij de dijk tussen deze plek en Delfzijl (het Oldambt) wordt overigens niet op deze website over Noord Groningen behandeld. Het moet ook nog even kort vermeldt worden dat er ook langs het Reitdiep tussen Groningen en het Lauwersmeer op bepaalde plaatsen dijken liggen, bijvoorbeeld bij de dorpjes Garnwerd en Wierumerschouw en ook bij het enorme gemaal de Waterwolf in Electra verder westwaarts.

Deze huidige zeedijk vormde echter niet altijd onze kustverdediging hier in het uiterste noorden van het vasteland. Heel vroeger bouwde men wierden om huizen en vee te beschermen tegen hoog water en later legde men ook dijken aan. Deze dijken beschermden echter niet de gehele kustlijn maar slechts een beperkt afgebakend deel. Later kwam daar verandering in. Zo werd er op het Hogeland tussen Pieterburen en Uithuizen in de 13e eeuw langzamerhand een zeewering aangelegd maar van een centrale regie was nog geen sprake. Door een enorme stormvloed in combinatie met slecht onderhoud van deze dijk ontstond er in het begin van de 18e eeuw in Noord Groningen een ramp vergelijkbaar met de Watersnoodramp in 1953. Deze Kerstvloed van 1717 brak op verschillende plaatsen door en resulteerde hier in de provincie in meer dan 2000 doden.

In de nasleep van de net genoemde ramp besloot men tot de bouw van een nieuwe zeedijk, enkele kilometers verder noordelijk. Daardoor is dus ook een stuk land ingepolderd. Die dijk staat er voor een groot deel deel nog maar dat is dus ook niet de huidige zeedijk. Deze staat tegenwoordig bekend als de Middendijk. Die is te zien tussen Pieterburen en de Eemshaven, alleen niet in het tussenstuk langs de Uithuizerpolder waar de dijk grotendeels verdwenen is. Ook verder westwaarts is deze 'binnendijk' nog overal aanwezig, zoals bij Bokum nabij Kloosterburen of vlakbij Hornhuizen waar de ingang tot de Westpolder zich bevindt. De Middendijk was tot 1818 de zeedijk maar daarna dus niet meer en dat komt omdat men in de loop der tijd nadien grote stukken kwelderland heeft ingedijkt. Zo heeft men oa. de Noordpolder, de Uithuizerpolder, de Eemspolder en de Emmapolder gecreëerd. De Noordpolder is één van de grootste waddenpolders van Nederland en bevindt zich ten noorden van Pieterburen, Den Andel, Warffum en Usquert.

Een mooie streek om de ontwikkeling van de aanleg van dijken te bekijken is rondom Den Andel. Aan de weg tussen dit dorpje en Westernieland ziet u een restant van de oude dijk die is verwoest in 1717. Dit stukje land wordt beheerd door de organisatie het Groninger Landschap en is te bekijken. De locatie staat ook op de interactieve kaart hieronder. Pal ten noorden van Den Andel ligt dus een deel van de Middendijk. U kunt daar eens gaan wandelen over onverharde paden langs de akker. Als u de Middendijk doorwandelt dan komt u bij de Noordpolder uit en ziet u wat een grote lap grond men hier vroeger heeft 'afgepakt' van de zee. Het wordt nu grotendeels gebruikt als akkerland, evenals de gronden ten zuiden van de Middendijk overigens. Als u het Rondje Den Andel loopt dan kunt u dus de Middendijk en de Noordpolder bekijken. Pak de fiets als u ook de oude dijk en de Ommerlanderzeedijk wilt bezichtigen. Langs de huidige zeedijk bevindt zich namelijk ook een fietspad.


Interactieve kaart van Noord Groningen






In het geval u de pagina op een smartphone bekijkt:

Bekijk hier de interactieve kaart

Filmpjes

Filmpje 1 is gemaakt op de zeedijk bij de Uithuizerpolder, filmpje 2 daar niet ver vandaan bij de Noordkaap, het meest noordelijke punt op het Nederlandse vasteland. Filmpje 3 is gemaakt op de dijk bij Noordpolderzijl en filmpje 4 op de dijk iets verderop bij de Noordpolder, namelijk bij natuurgebied de Klutenplas. Filmpje 5 is gemaakt bij de dijk en het strand van Delfzijl en filmpje 6 enkele kilometers ten noorden van het havenstadje. De video's zijn gemaakt in de zomer van 2021.


Terug naar:

→ Landschappen en natuurlijke locaties in Noord Groningen (thema's)

© 2020-2024 — Ontdek Noord Groningen