Kerktorens en dijken: uitzicht op land en zee
Het Groninger land is lang niet overal vlak. In deze uiterst noordelijke regio zijn in lang vervlogen tijden tal van wierden (terpen) opgeworpen waarop
nederzettingen en kerken zijn gebouwd om ze zodoende tegen hoog water te beschermen. Veel dijken bestonden immers nog niet. Die wierden zijn
echter niet al te hoog (enkele tot een klein aantal meters) dus van écht uitzicht kun je ook weer niet direct spreken. Al moet gezegd dat je bijvoorbeeld
vanaf de wierden (en bij de kerken) van Eenum en Ezinge bijvoorbeeld al over een zeker uitzicht kunt spreken. Als we een behoorlijke '
view'
willen krijgen dan moeten we hoger komen en dat kan bijvoorbeeld in een kerktoren.
Er zijn enorm veel oude kerken in Noord Groningen maar lang niet alle kerktorens kunnen
beklommen worden. Beter gezegd: de torens zijn lang niet allemaal opengesteld om te kunnen beklimmen. Dat kan wel in Hornhuizen in de Marne, Klein Wetsinge in het Reitdiepgebied en Uitwierde in Fivelingo. De kerktorens van Horhuizen
en Uitwierde zijn zogenaamde landmerken, locaties op het land waar zeevaarders en ook landreizigers vroeger op navigeerden. De toren van Uitwierde
(bij Delfzijl) staat overigens los naast de kerk, iets dat wel vaker het geval is hier in het verre noorden. De andere landmerken van vroeger, namelijk de kerken
van Oosternieland, Oldenzijl, Breede en Wierhuizen dienen niet als '
viewpoint'. De fraaie gebedshuizen van de eerste drie
zijn nog wel te zien maar die van Wierhuizen staat niet meer overeind. De 19e eeuwse kerk van Klein Wetsinge dient nu overigens als toeristisch
informatiepunt, wordt tevens verhuurd voor bijeenkomsten en er is een ruimte boven ingericht als speciaal uitzichtpunt. Qua kerkelijk uitzichtpunt
moet uiteraard ook de Martinitoren in de stad Groningen worden genoemd. Met haar 96 meter is dit verreweg de hoogste toren in de provincie en biedt
een enorm panoramisch zicht op de stad en het omliggende land. Houdt vanzelfsprekend rekening met veel treden. Een nieuw viewpoint in de stad is het moderne
en zeer fraaie Forum. Dat is een groot multifunctioneel complex met meerdere verdiepingen waar je middels roltrappen naar het dakterras kunt waar
ook van een uitstekend uitzicht is te genieten. U vindt er ook horeca.
De provincie Groningen grenst in het noorden aan zee en daar bevindt zich de zeedijk die het vasteland scheidt van de Waddenzee. Vanaf de gehele
dijk kun je genieten van uitzichten richting de Waddeneilanden. Laat ik een paar locaties behandelen, ten eerste de Noordkaap. Dat is het meest
noordelijke stukje Nederland als het gaat om het vasteland. Dat ligt boven Uithuizermeeden en Roodeschool en biedt zicht op Borkum en Rottumerplaat.
Iets verder westwaarts ligt Noordpolderzijl, een buurtschapje met de kleinste zeehaven van het land en ook een dijk met uitzicht. Nog verder westwaarts
komt u terecht bij Lauwersoog. Daar bevindt zich een speciaal viewpoint aan de dijk langs de Kustweg.
In Nationaal Park Lauwersmeer zijn tevens een aantal uitkijktorens gestationeerd, meestal met als doel om vogels te spotten
want die zijn hier veel te zien, met name in het waterrijke nationale park. Pal ten oosten van het park ligt de Marnewaard, een natuurgebied,
tevens militair oefenterrein. Daar staat ook een behoorlijke uitkijktoren.
Uitzicht is er ook vanaf de dijk langs de Eems bij Delfzijl. Dat is in het noordoosten, vlakbij het net al genoemde Uitwierde. Daar kijk je uit
op Duitsland dat aan de andere kant van de brede zeemond gesitueerd is. Er zijn ook dijken in het
binnenland en die bevinden zich oa. langs het relatief brede Reitdiep. Een mooie plek om te kijken is Aduarderzijl waar je de dijk bij de historische
spuisluis op kunt. In dat plaatsje kun je tevens de veerboot nemen naar Schaphalsterzijl zodat je kunt genieten van uitzicht vanaf de boot.
Een andere locatie waar je mooi uitzicht hebt op het Reitdiep is het gehucht Electra. Hier ongeveer is de waterweg op haar breedst. In Electra staat overigens de Waterwolf,
een nog immer werkend stuk industrieel erfgoed. Het is één van grootste gemalen van Nederland. Met een beetje fantasie kun je het hoge bruggetje (hoogholtje) vlakbij Pieterburen ook een uitzichtpunt noemen. Ga er niet speciaal
voor naartoe zou ik zeggen maar misschien dat u er tijdens een wandeling langs komt. Dit soort oversteekplaatsen kom je wel vaker tegen in de provincie.
Kijk daarvoor op de pagina over
leuke bruggetjes.
Voorbeelden van plaatsen en plekken
De locaties op kaart
De locaties in Nationaal Park Lauwersmeer in het westen zijn dus ingericht voor de vogelspotter. De uitzondering
is het uitzichtpunt vanaf de dijk aan de Kustweg vlakbij Lauwersoog.
In het geval u de pagina op een smartphone bekijkt:
Bekijk hier de interactieve kaart met routes
Filmpjes
Filmpje 1 is gemaakt op de zeedijk bij de Uithuizerpolder, filmpje 2 daar niet ver vandaan bij de Noordkaap, het meest
noordelijke punt op het Nederlandse vasteland. Filmpje 3 is gemaakt op de dijk bij Noordpolderzijl
en filmpje 4 op de sluis/dijk van Aduarderzijl bij het Reitdiep en Aduarderdiep.
Read in English?