Vakantie in Middag-Humsterland en het Reitdiepgebied

Het land van eeuwen oude Groningse wierden, kerken en kanalen

Het Middag-Humsterland is een landschap ten noordwesten van de stad Groningen en heeft de status van Nationaal Landschap. Dit is namelijk één van de oudste nog in tact zijnde cultuurlandschappen van West-Europa. Humsterland is de naam van een eiland en Middag van een schiereiland die in de vroege middeleeuwen zijn ontstaan door de natuurlijke creatie van de Lauwerszee. Het is een gebied met vele wierden (Groningse naam voor terpen), in een behoorlijk aantal gevallen met een eigen middeleeuwse kerk die opgetrokken is uit baksteen. Door de zeer zware kleigrond wordt hier vooral veeteelt bedreven maar u zult her en der ook akkers aantreffen, met name in de uiterst noordelijke en westelijke delen van dit cultuurlandschap. Verder zijn er zeer oude kanalen waaronder het Winsumerdiep en het Aduarderdiep en ook oude afwateringssluizen zoals bij Schouwerzijl en Schaphalsterzijl. Die plaatsjes liggen tevens aan het Reitdiep, een water (deels kanaal) dat vanuit de stad Groningen naar Zoutkamp stroomt. Het Reitdiepgebied is ook een zeer oud cultuurlandschap en wordt in één adem genoemd met het Middag-Humsterland. Het stroomgebied in deze streek ligt pal ten noorden van de stad Groningen en gaat noordwaarts naar Garnwerd waar het even later westwaarts afbuigt.

Deze streek kent vele mooie wierdedorpjes waarvan een flink aantal met een oude kerk en ook een zestal met een beschermd dorpsgezicht, namelijk Winsum, Ezinge, Garnwerd, Saaksum, Oostum en Niehove. Niehove en Winsum zijn beiden zeer recent tijdens landelijke verkiezingen van respectievelijk Elsevier en de ANWB gekozen tot mooiste dorp van Nederland. Ook plaatsjes zonder beschermde status kunnen echter behoorlijk pittoresk zijn. Denk aan Feerwerd, Aduarderzijl en Groot-Wetsinge. De grootste plaats is het dorp Winsum, gesitueerd in het noordwesten van dit landschap. Naast de wandelroutes en fietsroutes die u kunt volgen behoort het varen met een bootje of het peddelen met een kano ook tot de mogelijkheden. Dat kan bijvoorbeeld in Winsum aan het Winsumerdiep en Wierumerschouw aan het Reitdiep. Naast oude wierden en kerken zijn er ook een paar musea in het Middag-Humsterland. Als u meer over het gebied te weten wilt komen dan kunt u naar het Museum Wierdenland in Ezinge gaan waar verderop in het dorp ook een prachtige wierde (met kerk) te zien is. In Winsum kunt u terecht in het Kinderboekenhuis om een unieke verzameling kinderboeken te bekijken. Aduard is de plek waar het Kloostermuseum St Bernardushof te bezichtigen is, gesitueerd in een oud huis vlakbij de oude abdijkerk. Borgen zijn er ook maar in deze streek helaas niet te bezichtigen (op Het Hogeland en in De Marne wel). Wel kunt u de fraaie Allersmaborg nabij Ezinge van buiten zien, de paden over het compacte landgoed zijn namelijk wel vrij te betreden. Hieronder vindt u meer info over enkele plaatsen. De stad Groningen behoort voor een klein deel tot het gebied.

Zeven voorbeelden van bestemmingen

Interactieve kaart van Middag-Humsterland en omgeving

Opmerking: de streek (en vroegere schiereiland) Middag wordt doorsneden door het later aangelegde Van Starkenborghkanaal. Daar bij het dorp Aduard ligt de zuidelijke grens van het Nationaal Landschap Middag-Humsterland. Het cultuurlandschap 'Middag-Humsterland en het Reitdiepgebied' zoals dat is bepaald door de Rijksuniversiteit Groningen en is aangegeven op deze kaart is dus een nog iets omvangrijker gebied.




In het geval u de pagina op een smartphone bekijkt:

Bekijk hier de interactieve kaart

Overnachten in Middag-Humsterland en het Reitdiepgebied

Overnachten in het Westerkwartier

Het dorp Zuidhorn ligt aan de rand van het Middag-Humsterland en heeft ook verschillende mooie accommodaties om te verblijven. Eén daarvan is een appartement met tuin en dat is de Oude Dokterspraktijk. Dit dorp en ook de directe omgeving behoort tot het Groningse Westerkwartier, een gebied dat verder niet wordt behandeld op deze website over Noord Groningen. Hieronder ziet u verschillende b&b's, een hotel en een locatie waar u luxe tenten of een huisje kunt huren in of rond Zuidhorn.

Wandelroutes in deze streek (ook in te vullen als korte fietsroutes)

Het blauwe cijfer geeft het aantal kilometers aan. In de verslagen ziet u ook veel grote foto's zodat u nog een beter beeld krijgt van deze streek. Het Rondje Winsum kan ook worden begonnen in Mensingeweer of Schouwerzijl, het Rondje Garnwerd bijvoorbeeld in Aduarderzijl, Ezinge of Feerwerd en het Rondje Sauwerd in Klein Wetsinge, Groot Wetsinge, Oostum, Wierumerschouw, Hekkum en eventueel Garnwerd. In het geval u met het openbaar vervoer reist (bekijk ook tabblad vier): Winsum en Sauwerd hebben een treinstation. Garnwerd en Oldehove kunnen per bus worden bereikt vanuit Winsum. Oldehove ook vanuit de stad Groningen.

Fietsroutes in deze streek

Er zijn tal van routes te rijden over rustige landelijke wegen en fietspaden. U kunt de bovenstaande wandelroutes ook als fietsroutes gebruiken. Hieronder staat een beduidend langer traject, een flinke tocht door het Middag-Humsterland en het Reitdiepgebied. De tweede route gaat door het zuidelijke deel van de streek (en voormalig schiereiland) Middag en ook een stukje door het cultuurlandschap Westerkwartier. De derde gaat rondom de stad Groningen, inclusief een stukje Reitdiepgebied. Dat is de streek bij Adorp en Wierum. De boerderijenroute leidt u niet alleen door het Reitdiepgebied maar ook door het aangrenzende Centrale Woldgebied.

Uitgelichte locaties en paden

Aduarderzijl, Maarhuizen en Wetsinge liggen in het Reitdiepdgebied, de andere locaties in of aan de rand van het Middag-Humsterland.

Met het openbaar vervoer

Trein: het dorp Winsum is prima per trein te bereiken. Dat geldt ook voor het dorp Sauwerd. De dorpen liggen aan de spoorlijn tussen de stad Groningen en Roodeschool. De trein (Arriva) rijdt twee keer per uur, op zondag één keer per uur. Op bepaalde tijdstippen rijdt deze trein door naar de Eemshaven waar de veerboot naar Borkum vertrekt. Dit is de spoorlijn Groningen (hoofdstation), Groningen Noord, Sauwerd, Winsum, Baflo, Warffum, Usquert, Uithuizen, Uithuizermeeden, Roodeschool en Eemshaven.


Bus: er rijden ook bussen naar een aantal plaatsen in deze streek waaronder Winsum, Sauwerd, Adorp, Oldehove, Feerwerd, Ezinge, Saaksum, Oldehove, Den Ham en Aduard:

Lijn 65: Groningen - Zoutkamp via (oa.) Sauwerd, Winsum, Mensingeweer, Eenrum, Wehe-den Hoorn en Leens. Rijdt meestal elk half uur. Op zondag één keer per uur.

Lijn 68: Winsum - Hornhuizen via (oa.) Westernieland, Pieterburen en Kloosterburen. Rijdt een klein aantal keren per dag, één keer per twee uur.

Lijn 163: Groningen - Lauwersoog (en de veerboot naar Schiermonnikoog) via Adorp, Sauwerd, Winsum, Mensingeweer, Leens en Ulrum. Rijdt een klein aantal keren per dag met tussenpozen van 3 uur.

Lijn 36: Winsum - Oldehove via Garnwerd, Feerwerd, Ezinge en Saaksum. Er wordt overwegend gereden met een 8 personenbusje. Rijdt één keer per uur, niet op zaterdag en zondag.

Lijn 36 (zomervakantie 2020): Winsum - Oldehove via Garnwerd, Feerwerd, Ezinge en Saaksum. Er wordt overwegend gereden met een grote bus. Rijdt één keer per uur, niet op zaterdag en zondag.

Lijn 35: Groningen - Oldehove via Den Ham en Aduard. Rijdt één keer per uur, niet op zondag.

Lijn 39: Groningen - Surhuisterveen via oa. Aduard, Zuidhorn, Sebaldeburen, Grootegast en Opende. Rijdt één keer per uur. Op zondag één keer per twee uur.


Bekijk dienstregelingen: NS (ook voor Arriva diensten) | QBuzz