Op vakantie in het dorp Winsum (Groningen)

Winsum in het Reitdiepgebied - aan de rand van het Hogeland

Winsum ligt in het Reitdiepgebied, een eeuwenoud cultuurlandschap dat grenst aan het eveneens oude Middag-Humsterland. Dat heeft zelfs de status van Nationaal Landschap. Het dorp ligt echter ook zeer dichtbij andere cultuurlandschappen, namelijk het Hogeland, het Centrale Woldgebied en De Marne. In de omtrek zijn er waterwegen, enkele binnendijken en vooral zijn er veel wierden met oude kerken te zien. Het dorp is één van de grootste dorpen van de gemeente het Hogeland in Noord Groningen, ligt ongeveer 15 kilometer ten noorden van de stad Groningen en het telt ongeveer 7500 inwoners. Winsum is zeer recent - namelijk in de zomer van 2020 - als nummer één uit de bus gekomen bij de ANWB-verkiezing Allermooiste dorp van Nederland. Winsum en Obergum vormen tevens een beschermd dorpsgezicht waarvan met name het gebied rond de Boog (oude bruggetje over het Winsumerdiep) het meest in het oog springt. Rondom de net genoemd Boog vindt u winkels en ook veel drink -en eetgelegenheden. Er zijn oa. twee cafetaria's, een pizzeria, een Chinees restaurant, een bistro en vier café-restaurants. J&A staat mooi bij het water onder de Boog, de historische Gouden Karper (één van 's lands oudste herbergen) daar pal tegenover en als u het mooie wandelpad onder het bruggetje in westelijke richting afloopt komt u bij de camping terecht waar u kunt eten bij restaurant De Jongens in de Buurt. Café Hunsingo is een relatief nieuw café-restaurant in het centrum (al zat er daarvoor jarenlang een bruincafé in) met daar pal tegenover Deelcafé De Buurvrouw, een non-profit koffiehuis. Daarnaast heeft het dorp oa. ook nog eens drie supermarkten, twee warme bakkers en twee slagers.

Winsum heeft een trein -en busstation en is dus qua openbaar vervoer prima verbonden. Ook is er een jachthaven (en camping) Marenland waar u kunt aanmeren als u met de boot bent. U kunt er tevens bootjes en kano's huren. Ook vertrekken er op zaterdagen rondleidingen door het dorp. Onder wandelaars zou het dorp bekend kunnen zijn omdat hier de meerdaagse wandelroute het Pieterpad langs komt. Kijk wat dat betreft op het derde tabblad. Daar ziet u ook andere wandelroutes en fietsroutes staan. Fietsen kunt u huren bij Tweewielerhuis Poort in Winsum.

Het dorp heeft geen grote historische trekpleister maar wel fraaie historische en/of monumentale gebouwen. Net is de Boog al genoemd en de mooie gebouwen rondom dat bruggetje. Denk verder ook aan de behoorlijk pittoreske Westerstraat, de Hoofdstraat en het daarop aansluitende Bellingeweer. Dat was vroeger een op zichzelfstaand dorpje dat op den duur door Winsum is opgeslokt. Daar staan verschillende fraaie huizen en bovenal het imposante begin 20e gemeentehuis. De oudste gebouwen zijn de kerken. De Kerk van Obergum stamt uit de 13e eeuw en de Torenkerk zelfs uit de 12e eeuw. Winsum heeft ook een synagoge, één van de weinigen in de provincie. Het kleine 19e eeuwse gebouwtje staat verscholen tussen de huizen en wordt verhuurd voor bijeenkomsten. Vlakbij de Torenkerk vindt u ook nog twee molens, namelijk de begin 19e eeuwse De Vriendschap en de midden 19e eeuwse De Ster. De 19e eeuwse synagoge staat verscholen tussen de huizen maar vlakbij het centrum. Dat is vlakbij de Jeneverbrug waar u een mooi uitzicht heeft over het Winsumerdiep en omliggende huizen. Winsum heeft overigens ook een museum en dat staat tegenover de Kerk van Obergum. Dat is het Kinderboekenhuis, een museum en bibliotheek met daarin een unieke verzameling kinderboeken.

In de buurt

Binnen een straal van ongeveer 5 a 6 kilometer van het dorp vindt u mooie plaatsjes als Mensingeweer, Eenrum, Onderdendam, Garnwerd, Groot Wetsinge en Maarhuizen. In Maarhuizen staat de Enne Jans Heerd, een monumentale boerderij waar activiteiten worden georganiseerd en waar je door een mooi stukje natuur kunt wandelen. Het bevindt zich langs het Pieterpad. In Eenrum kun je naar de Notoarestoen (arboretum) en Abraham's Mosterdmakerij. In Groot-Wetsinge staat de prachtige van oorsprong 13e eeuwse pastorie 't Sael met daartegenover het oude schooltje (en kosterij). Volg het smalle fiets/wandelpad en je komt bij de 19e eeuwse Kerk van Klein Wetsinge. Wat verder weg ligt het gehucht Oostum, een wierde met een beschermd dorpsgezicht dat gedomineerd wordt door de 13e eeuwse Kerk van Oostum. Dit gehucht ligt langs het Pieterpad. Bekijk het laatste tabblad voor de afstanden tot tal van dorpen, bezienswaardigheden en bezoekersattracties in Noord Groningen. Hieronder kunt u de interactieve kaart van Noord Groningen bekijken. Beweeg de kaart en/of zoom in of uit om locaties in het gehele gebied te vinden.

Uitstapjes met trein of bus

Winsum heeft als voordeel dat het heel goed per openbaar vervoer te bereiken is. Bekijk wat dat betreft ook het vierde tabblad. Zo kunt u per trein naar de stad Groningen, het Openluchtmuseum het Hogeland in Warffum en de Menkemaborg in Uithuizen. De trein rijdt enkele keren per dag ook door naar Eemshaven waar u uitstapt bij de veerbootterminal waar de boot naar Borkum vertrekt. Een bezoek aan dat Duitse waddeneiland behoort dus ook tot de mogelijkheden. Ook kunt u per bus naar Landgoed Verhildersum in Leens, verschillende attracties in de dorpen Eenrum en Pieterburen (waaronder het Zeehondencentrum) en de veerboottterminal van Lauwersoog om een dagtripje naar eiland Schiermonnikoog te maken. Ook vindt u op deze pagina verschillende wandelroutes die beginnen en eindigen bij treinstations of bushaltes hier in Noord Groningen.

Interactieve kaart van Winsum en omgeving

In het geval u de pagina op een smartphone bekijkt:

Bekijk hier de interactieve kaart

6 andere bestemmingen in het omliggende land

Wandelroutes in deze streek (ook in te vullen als korte fietsroutes)

Het blauwe cijfer geeft het aantal kilometers aan. In de verslagen ziet u ook veel grote foto's zodat u nog een beter beeld krijgt van deze streek. Het Rondje Winsum gaat door het Reitdiepgebied en ook een stuk over het Hogeland. Je komt door Mensingeweer, Groot Maarslag, Schouwerzijl en Schaphalsterzijl. Winsum is ook een etappeplaats langs het Pieterpad. Hier eindigt de eerste etappe (12 kilometer) vanuit Pieterburen en hier begint de tweede naar de stad Groningen (20 kilometer). Als u een auto heeft dan kunt u logischerwijs elke wandeling doen die in het overzicht Wandelroutes in Noord Groningen terug te vinden is.

In combinatie met de trein

Het openbaar vervoer is in Winsum prima geregeld. U kunt zeer frequent gebruik maken van trein of bus waardoor u dus ook als u geen auto tot uw beschikking heeft elders in Noord Groningen wandelroutes kunt beginnen. Hieronder volgen routes die beginnen in dorpen die langs de spoorlijn Groningen - Roodeschool liggen. Deze trein rijdt overigens een paar keer per dag door tot Eemshaven. Dat betekent ook dat u de tweede etappe van het Pieterpad (zie hier boven) kunt wandelen. In welke richting moet u uiteraard zelf weten. Als u de twee eerst hieronder beschreven routes gaat wandelen dan hoeft u uiteraard maar één keer de trein te pakken.

In combinatie met de bus

Er rijdt zeer regelmatig een bus (lijn 65) van Winsum naar Zoutkamp en die stopt oa. ook in Mensingeweer, Eenrum, Wehe-den Hoorn en Leens. Er rijden ook bussen naar Garnwerd, Oldehove en Pieterburen. Garnwerd en Oldehove zijn te bereiken met lijn 36 en Pieterburen met lijn 68.

Fietsroutes in deze streek

Er zijn tal van routes te rijden over rustige landelijke wegen en fietspaden. Vanuit Winsum kun je wat dat betreft echt alle kanten op. U kunt de bovenstaande wandelroutes ook als fietsroutes gebruiken. Hieronder staan wat langere trajecten. De derde route begint in het 5 kilometer verderop gelegen dorpje Onderdendam. De route wordt daardoor vanuit Winsum in totaal 10 kilometer langer. Route vier heeft als hoofdthema 'boerderijen' en leidt u door het Reitdiepgebied maar ook het aangrenzende Centrale Woldgebied.

Met het openbaar vervoer

Trein: Winsum is prima per trein te bereiken. Het dorp ligt aan de spoorlijn tussen de stad Groningen en Roodeschool. De trein (Arriva) rijdt twee keer per uur, op zondag één keer per uur. Op bepaalde tijdstippen rijdt deze trein door naar de Eemshaven waar de veerboot naar Borkum vertrekt. Dit is de spoorlijn Groningen (hoofdstation), Groningen Noord, Sauwerd, Winsum, Baflo, Warffum, Usquert, Uithuizen, Uithuizermeeden, Roodeschool en Eemshaven.


Bus: er rijden bussen van Qbuzz naar en van Winsum:

Lijn 65: Groningen - Zoutkamp via (oa.) Sauwerd, Winsum, Mensingeweer, Eenrum, Wehe-den Hoorn en Leens. Rijdt meestal elk half uur. Op zondag één keer per uur.

Lijn 68: Winsum - Hornhuizen - Winsum. Tot Hornhuizen via (oa.) Baflo, Westernieland, Pieterburen en Kloosterburen. Vanaf Hornhuizen terug via Leens, Wehe-den Hoorn en Mensingeweer. Lijn 68 vertrekt één keer per uur vanuit Winsum maar dat is of via Pieterburen naar Hornhuizen of via Leens. De diensten 's ochtends gaan via Leens en de middagdiensten via Pieterburen. Kijk dus goed naar de dienstregeling.



Lijn 163: Groningen - Lauwersoog (en de veerboot naar Schiermonnikoog) via Adorp, Sauwerd, Winsum, Mensingeweer, Leens en Ulrum. Rijdt een klein aantal keren per dag met tussenpozen van 3 uur.

Lijn 36: Winsum - Oldehove via Garnwerd, Feerwerd, Ezinge en Saaksum. Er wordt overwegend gereden met een 8 personenbusje. Rijdt één keer per uur, niet op zaterdag en zondag.

Lijn 36 (zomervakantie 2020): Winsum - Oldehove via Garnwerd, Feerwerd, Ezinge en Saaksum. Er wordt overwegend gereden met een grote bus. Rijdt één keer per uur, niet op zaterdag en zondag.


Bekijk dienstregelingen: NS (ook voor Arriva diensten) | QBuzz

Afstanden vanaf Winsum gerekend (een selectie)

West:

Het dorpje Garnwerd = 5 km
Het dorpje Ezinge (en ook Museum Wierdenland) = 9,5 km
Het dorpje Saaksum = 11 km
Het dorpje Niehove = 16 km
De Theefabriek (Houwerzijl) = 16 km
Het dorp Zoutkamp (en het Visserijmuseum) = 19 km
Veerboootterminal Lauwersoog (boot naar Schiermonnikoog) = 28 km
Nationaal Park Lauwersmeer = 22 km


Zuidwest/Zuid:

Het dorpje Groot Wetsinge = 3,5 km
Het dorpje Sauwerd = 4,5 km
Het gehucht Oostum = 8,5 km
Kloostermuseum St Bernardushof (Aduard) = 14 km
De stad Groningen = 15 km


Noordwest:

Het dorpje Mensingeweer = 6 km
Het dorpje Eenrum (en oa. Abraham's Mosterdmakerij) = 7 km
Het dorpje Saaxumhuizen: 8,5 km
Landgoed Verhildersum (Leens) = 11 km
Zeehondencentrum Pieterburen = 12 km



Noord:

Het dorp Baflo = 5 km
Openluchtmuseum Het Hoogeland (Warffum) = 9,5 km
Noordpolderzijl en bruincafé ’t Zielhoes = 15 km


Oost/Noordoost/Zuidoost:

Het dorpje Onderdendam = 5 km
Het dorpje Middelstum (en ook Landgoed Ewsum) = 9 km
Het dorp Bedum = 9,5 km
Museum Helmantel (Westeremden) = 14 km
Menkemaborg (Uithuizen) = 19 km
Veerbootterminal Eemshaven (voor de boot naar Borkum) = 28 km
Het middeleeuwse stadje Appingedam = 25 km

Nog wat impressies